Pinaveersaartitsinermi suliniutit suliatigut pitsaassusiinik qulakkeeriniarluni tunaartaqarluartumik sulinissamut aamma ulluunerani neqerooruteqarfinnut suliassaqarfimmi pitsaasumik allannguinermik pilersitsinissamut sapiissuseqarpit?  Taava atorfik una ilinnut naleqquteqqissaarpoq.

Meeqqanik Inerisaanermut immikkoortortaqarfik, sulianut aqutsisutut periuseqarsinnaasumik siunnersortaanermik imaluunniit siunnersortit pisortaannik pikkorissumik pissarsiorpoq. Qinnuteqartoq tulluuttunik piginnaaneqarlunilu misilittagalik, sukumiisumik naliliineq aallaavigalugu siunnersortit pisortaattut atorfinitsinneqarnissamik neqeroorfigineqarsinnaavoq. Immikkoortortami suliniutit kiisalu meeqqanut ukioqanngitsuniit arfinillit tungaanut ukiulinnut suliniutaasut pingaarnertut aallunneqarput, ilaatigullu kommunit allallu suliassaqarfimmut attuumassuteqartut qanimut suleqatigalugit pinaveersaartitsinermik suliniutinik ineriartortitsineq atuuttunngortitsinerillu suliaqartoqartarlutik.
Immikkoortortaqarfiup pingaarnertut suliassaa tassaavoq, suliaqarfinni assigiinngitsuni suliniutinik inerisaanissaq, taakku kommunit ingerlatsiviinut kiisalu nuna tamakkerlugu sulianik ingerlataqartunut pisariaqartunut allanut sammititaapput.

Atorfik pillugu:
Meeqqanik Inerisaanermut immikkoortortaqarfimmi siunnersortaanertut imaluunniit siunnersortinut pisortatut aqutsisooqatigiinni suleqataassaatit taanna immikkoortortami pisortamik aamma sulisunut aqutsisunik marlunnik inuttaqarpoq, matumani immikkoortortami pisortamut attaveqartartut ilagissavaatsit.
Suliamut aqutsisut marluk suleqatigiiaanni marlunni tamarmik arfineq-marlunnik/pingasunik sulisoqartuni immikkut aqutsisuupput suliatigullu assigiinngitsunik qitiutitaqarlutik. Meeqqat ukioqanngitsuniit 18-inik ukiulinnut pilersaarutip kiisalu ulluunerani neqerooruteqarfimmi piginnaasanik qaffassaaneq atorfimmi tassani aallussiffiupput, suliassaqarfiit marluusut pinaveersaartitsinermik suliniutinut kiisalu pisinut ukiunullu sanilliullugu meeqqanik siusissukkut ujartuisarnermut akuutinneqartarput.
Sulianut aqutsisup suliassaanut ilaapput piginnaasatigut qaffassaaneq, ulluunerani neqeroorutiniittartut meeqqat atugarliorsinnaanerannik paasiniaanermut pinaveersaartinnissaanullu tunngasuni ulluunerani neqeroorutini sulisunut ilitsersuineq siunnersuinerlu. Tamanna illoqarfinni nunaqarfinilu atuuppoq. Tamatumani suleqatigiinneq ulluinnarni ullup suliffiup ilaatut pingaarutilittut sulianik aqutsisumit isigineqarnissaa piumasaqaataavoq.

Immikkoortortami suliamut aqutsisutut pingaarnertut tullinnguuttut suliassarissavatit:

• Suleqatigiinni suliap aaqqiivigineqartup suliatigut pitsaassusaanik ataqatigiissaarineq qulakkeerinninnerlu.
• Suliassap imarisaanut inerneranullu tunngatillugu sulisut naatsorsuutigisaminnik erseqqissaanerat.
• Suliap aaqqiivigineranik qulakkeerinninnissaq sulisunillu ineriartortitsinissaq siunertaralugit sulisut ataasiakkaarlugit eqimattanngorlugillu suliamut atatillugu ingerlaavartumik siunersiuisarnissaq.
• Suliamut tunngatillugu ilisimasanik ilisimasassarsiorneq ineriartortitsinerlu.
• Suliatigut qitiusumik toraagassanik, akunnattoorfinnik, unammilligassanik imaluunniit suliamut suliassaqarfimmi assingusunik suussusersiineq.
• Aqutsisooqatigiinnut ilisimatitsissutinik uppernarsarluarneqarnikunik suliarinneqataassaatit.
• Suliffeqarfimmi aqutsinissamut sakkunik ineriartortitseqataanermut ingerlatsinermullu peqataasassaatit.
• Immikkoortortami pisortaq sulianullu aqutsisut allat suleqatigalugit immikkoortortami suleqatigiinnermik pitsaasumik pilersitsineq attassinerlu.

Suliassatit ilaatigut makkuupput:
Perorsaariaatsit ineriartuutaasartut pillugit ulluunerani neqeroorutini sulisunik siunnersuineq aamma atuartitsineq, avatangiisit atorlugit ilinniarfiusartunik pitsanngorsaanerit kiisalu angajoqqaanik suleqateqarnermik qaffassaaneq. Taakkua saniatigut ulluunerani neqerooruteqarfimmut tunngasuni sulisut suliinnartinnissaat siunertaralugu, sulianut aqutsinermut tunngasutigut ulluunerani neqeroorutini aqutsinut suleqatigiit ilitsersuinermut aamma ilaasarput. Taamaattumik qulequttat taakku siunnersortit allat aamma Meeqqat ukioqanngitsuniit 18-inik ukiulinnut suliniuteqarnermut suleqataasut qanimut suleqatigalugit kiisalu ulluunerani neqeroorutinut tunngasuni piginnaasatigut qaffassaanerit siunnersortaanertut imaluunniit siunnersortinut pisortatut suliarisassavatit. 


Suliassatit ilaatigut makkuussapput:

• Meeqqat ukioqanngitsuniit 18-inik ukiulinnut pilersaarutip ingerlanneqarneranik kiisalu siunnersortit/suliniummut suleqataasut/suleqatigiinni suliniummut aqutsisut allat qanimut suleqatigalugit ulluunerani neqeroorutini sulisut piginnaasatigut qaffassarneqarnerinik qulakkeerinninneq
• Ulluunerani neqeroorutini piginnaasanik qaffassaanermut atatillugu inerisaanermik suliaqarneq
• Suli atualinngitsunut suliassaqarfimmut tunngasumi Kommunit ingerlatsiviinik suleqateqarneq aamma ataatsimeeqateqartarneq
• Misissuilluni atortunik UBUS 3-mik aamma UBUS 5-imik atuinissamik ilinniartitsineq
• Ineriartortitsisarnermut aamma ilikkagaqartarnermut tunngavinnut periutsinullu atorneqartunut ilisimasat siammarternerannut peqataaneq
• Meeqqap mappianik atuinissamik ilinniartitsineq, matumani atukkanik uuttuut ilanngullugu
• Ingerlatsiviit sulianut pisortaasa aamma persorsaanikkut siunnersortaasa ukiumoortumik isumasioqatigiinnissaannik ataqatigiissaarinermi aaqqissuunnerinilu aallussisumik suliaqarneq
• Ataavartumik ineriartortitsinissaq siunertaralugu nalersuisarnermik aamma misilittakkanik katersisarnermik pingaartitsineq

Meeqqanik Inerisaanermut immikkoortortaqarfik pillugu:
Meeqqat ineriartornerannut immikkoortortaqarfik immikkoortortaavoq nutaajukannersoq, 0-init 6-nut ukiullinnut suliaqarfimmi pinaveersaartitsinermik suliniutinik pingaarnernik sisamanik ilaqartoq. Immikkoortortap kommunit suliassaqarffinni sisamani tapersersortarpai, makkuusuni;
- Suli atualinngitsunut suliassaqarfik matumani ulluunerani neqeroorutini sulisut piginnaasatigut qaffassarnerat pingaarnertut suliassaralugu
- MANU, angajoqqaanngornissamut piareersarnissaq pillugu periusiusoq.
- Ilaqutariinnut naartusortalinnut sanngiitsutut inissisimasunut suliniuteqarnermi illoqarfinni nunaqarfinnilu Siusissukkut iliuuseqartartoqatigiinnik siunnersuineq tapersersuinerlu.
- Meeqqat 0-miit 18-inut ukiullit, sammineqartarput taamaalilluni meeqqat ataasiakkat paasissutissartai angerlarsimaffimmit ulluunerani neqeroorutinukaraangata aamma ulluunerani neqeroorutinit atuarfimmiittaleraangata annaaneqannginnissaannik qulakkeerinnittoqartarpoq.


Naatsorsuutigaarput illit tassaasutit:

• Perorsaasutut psykologi-mulluunniit attuumassusilimmik ilinniagaqartutit kiisalu perorsaanerup, aqutsinerup imaluunniit pingaaruteqartumik inuiaqatigiilerinermut suliassaqarfimmut allanut tunngasutigut allamik ilinniaqqissimasutit imaluunniit ilinniagaqaqqissimasutit
• Ulluunerani neqeroorutini sunniuteqaqataanissamut peqataarusussuseqartutit
• Pinaveersaartitsinermik sulinermut tunngasunut soqutiginnittutit misilittagaqartutillu
• Kalaallit Nunaanni suli atualinngitsunut suliasaqarfimmut, tassanilu kulturimut inuiaqatigiinnullu allanngorartuusunut ilisimasaqartutit, matumani najukkami pissutsinik ilisimasaqarneq ilanngullugu
• Suliffeqarfimmi namminermi aamma suleqatigisartakkanut avataaneersunut akuersaartumik pissuseqartutit
• Ulluunerani neqeroorutinut suliassaqarfimmi sulinermik misilittagaqarluartutit kiisalu ulluunerani neqeroorutini sulisunik siunnersuineq ilitseruinerlu pillugit ilisimasaqartutit aamma/imaluunniit misilittagaqartutit
• Aaqqissuussamik suleriuseqartutit, akisussaassuseqartutit aamma aaqqiissutissanik ilisimasaqartutit
• Kalaallisut danskisullu oqaatsit allatallu atorlugit attaveqarluarsinnaasutit pitsaasumillu paasissutissiisinnaasutit
• Suleqatigiinnik suleqateqallaqqissutit aamma namminersorlutit sulisinnaasutit piffissallu ilaani piffissap sivikitsup iluani suleriallaqqissuusutit
• Aqqutissiuussisutut isumasioqatigineqarsinnaasutullu inissisinnaasutit

Uku ilinnut neqeroorutigisinnaavavut:

• Suliffeqarfik pitsaasoq patajaatsoq suleqatigiilluartunik sulisulik, ilorrisimaarnissamik sammisaqartoq aamma nammineq sulinermi sinaakkutit sunniuteqarfiginissaannut periarfissaqartitsisoq
• Atorfik aqutsisoqarfimmi piginnaasannik naleqartitsisoq pisariaqartitsisorlu, tamatigoortoq assigiinngitsunik pissanganartunik suliassaqarfiusoq
• Meeqqanut inuusuttunullu suliassaqarfimmi naalakkersuinermik suliallit suliniutaannik assut paasisimasaqarneq

Ulloq atorfiniffik:
         1. November, 2023 isumaqatigiissuteqarnikkulluunniit.

Akissarsianut atorfeqarnermilu atugassarititaasut
Akissarsiat atorfeqarnermilu atugassarititaasut, taakkununnga ilaallutik atorfininnermi soraarnermilu angalanissamut kiisalu pisattat nassiunneqarnerini aalajangersakkat aallaavigalugit Namminersorlutik Oqartussat sulilertussallu kattuffiata isumaqatiginninniarsinnaatitaasup akornanni isumaqatigiissutit naapertorlugit pissapput.

Inissiaq
Atorfimmut atatillugu sulisunut inissiamik innersuussisoqanngilaq. Qinnuteqartoq Namminersorlutik Oqartussani atorfeqarnini aqqutigalugu sulisutut ineqareersimaguni sulisutut inissiamik innersuussivigineqarnissaminik pisinnaatitaaffini attatiinnassavaa. Sulisutut inigisaq atorfeqarnermut tunngavoq, atorfeqarnerullu uninnerani qimanneqassalluni.

Paasissutissat sukumiinerusut
Atorfik pillugu sukumiinerusumik paasisaqarusukkuit, Meeqqat Ineriartornerannut Immikkoortortaqarfimmi pisortaq Maliina Junge Jørgensen attavigisinnaavat uunga;  maju@nanoq.gl oqarasuaat. 523286
Projektleder-i Inaluk O. Heilmann; inoh@nanoq.gl oqarasuaat. 346635

Qinnuteqarnissamut piffissaliussaq: 27.09.2023

Qinnuteqaat imminut ilisaritinnermik, ilinniarsimanermut aamma pikkorissarsimanermut uppernarsaatinik pappiaqqanillu attuumassutilinnik ilaqartoq "Qinnuteqaat nassiuguk" toorlugu nassiuguk.
E-mailikkut qinnuteqaatit tiguneq ajorpavut.

Qinnuteqaat nassiuguk